De evolutie van de Nutheloze Potten
Inuthitetrapoda hirsuta (behaarde vierpootpot) Evolutie blijft mijn fascinatie. In alles zie ik een proces. Denken vanuit processen is de enige manier om te begrijpen dat tijd voortkomt uit denken. De wereld, het universum, bestaat alleen maar in het nu. De ervaring daarvan is onmogelijk en ijlt altijd minimaal een fractie van een seconde na: de tijdsduur die nodig is om de informatie van een geprikkelde synaps door te geven naar andere lokaties in het zenuwstelsel en aldaar te verwerken. Ervaring is per definitie verleden tijd. Wat rest is de reconstructie van het verleden uit de puzzle van het nu (ongeveer).
Hierna wordt het autobiografische geval van de Inuthilidae: "De familie der Nutheloze potten" behandeld. Deze potten bestaan nu, maar alleen door hun geschiedenis te documenteren en te reconstrueren krijgen ze betekenis die, zoals alle betekenis, slechts louter virtueel kan zijn. Indien - zoals te verwachten valt van keramische producten - op zekere dag de materiele Inuthilidea niet meer zouden bestaan, zou haar virtuele betekenis als zelfstandige entiteit voort kunnen leven. Voor de digitale bezoeker van deze site maakt trouwens het al dan niet bestaan van de Inuthilidea of haar Schepper niet uit. Die zijn irrelevant. De eerste Nutheloze pot - toen nog naamloos, zie verderop- werd in 2010 geboren op de cursus pottenbakken in Bingelrade bij Joyce Oyen. Tijdens het eerste jaar draaien, kneden en ploeteren, zagen diverse Nutheloze Potten het licht. Onze zoon Niels, die al geruime tijd in Amsterdam werkte, maakte me attent op het feit dat in Amsterdam vast een markt voor Nutheloze Potten bestond, waarmee hun nutteloosheid tot een resoluut einde zou zijn gekomen. Maar dat terzijde. Het werd geleidelijk duidelijk dat deze potten beschouwd konden worden als één grote familie die ik de naam Inuthilidae gaf. De familie der Inuthilidae vertoont enerzijds min of meer door de tijd stabiele eigenschappen, anderzijds verschijnen - soms plotseling - nieuwe kenmerken. Kortom een bipolair samenspel dat veel gelijkenis vertoont met de "punctuated equilibria" van Niles Eldredge en Stephen J. Gould (1972), en verder alle evolutionaire verschijnselen waar een paleontoloog mee vertrouwd is. Toch waren er diverse redenen om terug te vallen op oudere werken die meer dan Eldredge en Gould's concept de tand des tijds hebben doorstaan. Ik werkte het thema verder uit. De onderliggende systematiek is grotendeels ontleend aan de Ecyclopédie van Diderot en d'Alembert, (Parijs, 1751-1772), der Monophyletischer Stammbaum der Organismen (Erns Haeckel, Jena, 1866), en de Systema naturae (10de druk, Carolus Linnaeus, Uppsala, 1758). Allereerst de macro-evolutie. De familie der Nuthelozen of Inuthilidae (ethymologie: Contaminatie van Nuth, een dorp in Limburg en woonplaats van de auteur/schepper, Inutilis (L.): overbodig, nutteloos) behoort uiteraard tot het rijk der gesteenten (Mineralia). Behalve de rijk geschakeerde stamboom van het leven (Ernst Haeckel, 1866) die eveneens zijn wortels vindt in het Regnum Lapideum of Mineralia, ontstaat tevens een kleurrijke waaier van minealen en mineraalagglomeraties. Via de stam der Organismen (Fossilia) en de relatief kleine Klasse der Gebakkenen (Petrificata) ontwikkelen zich tamelijk laat in de evolutie, en meestal in symbiose met de mens, tenslotte de Orde der Anthropolitus of Mensenbaksels. Binnen de Orde der Anthropolithus herkennen we drie superfamilies, waarvan de Superfamilie der Uthilioidea of Nuttige Potten een zeer omvangrijke, rijk geschakeerde positie inneemt. Uit de Superfamilie der Uthilioidea ontstaat een nieuwe aftakking, de familie der Inuthilidae of Nutheloze Potten. Derze familie wordt hier uitgebreid behandeld.
.De genetische relatie tussen deze families is niet geheel zeker. De oudste bekende vormen zijn vertegenwoordigers van de Amphoria, waarvan zeer vroege exemplaren zijn aangetroffen onder andere in Japan. Deze zijn gedateerd op ca 12.000 jaar (Nature, 11-03-2013) .Binnen de Uthilioidea splitst zich al vroeg een tak af: de Inuthilidae. Een groep die alle door menselijk handelen voortgebrachte onnuttige steenbaksels omvat. Deze relatief omvangrijke groep is het onderwerp van deze studie en zal uitgebreid behandeld worden. De Inuthilidae of Nutheloze potten vormen de meest recente familie binnen de orde der Nuttige Potten (oudste datering 2010).
Reconstructie Japanse Pot (ca. 12.000 jr oud. Naar P.Jordan, RUG) Een samenvatting van de taxonomische onderveredeling volgt hieronder:
De Inuthilidae ontwikkelden zich evolutionair gezien in hoog tempo, waarbij diverse phylogenetische geslachten op grond van hun morphologie gedefinieerd worden. Hieronder volgt een korte beschrijving van de onderscheiden genera binnen de familie. Een fotoalbum met afgebeelde soorten (holotypen, alle bewaard in het Droommuseum "Oneiron" te Nuth vindt U .
In onderstaand schema is het stamboom van de Inuthilidae, en de relatie met de Mineralia, weergegeven, Het schema reflecteerd de stand van zaken medio 2015. Intussen wordt- eind 2015- de laatste hand gelegd aan Jupiterinuthus vagantus lux (Opperste Dwaallicht, catalogusnummer 34-2015..
Aangezien de natuur niet doelgericht werkt, blijft op dit moment de grote vraag hoe deze evolutionaire reeks zich verder zal ontwikkelen. Dat weerhoudt ons niet om onze visie over het gebeurde al mee te delen op een expositie over de vergankelijkheid in Kasteel Daelenbroeck te Herkenbosch. (zie exposities). |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
