Het Arcelor Mittal project

In 2006 bereikte mij - via een lek in het internet - een uitnodiging om mee te doen aan een competitie. Voor een sculptuur van staalgigant Arcelor Mittal. Ik heb een hekel aan competities, want ik win ze nooit. Ik win überhaupt nooit prijzen, behalve laatst in de Postcode loterij een bedrag van 5 €. Ik zou het niet eens geweten hebben als mijn vrouw Josje me niet namens ons tweeën had gefeliciteerd. We doen al 40 jaar mee aan deze loterij omdat we niet weten hoe je dat moet stoppen.

Maar deze oproep was om heel andere redenen aantrekkelijk. Arcelor Mittal bouwde een nieuw hoofdkantoor in Reims en dat moest voorzien worden van een aantrekkelijk sculptuur. Aangezien ik een voorliefde heb voor werken met staal, als geoloog vertrouwd ben met ijzererts, en - als gewoonlijk - niets belangrijks aan mijn kop had, besloot ik mee te dingen. Sommigen beweren bovendien dat Fermont is afgeleid van Mont de Fer: IJzeren Berg (kwaadwillenden denken dan weer aan een schroothoop). Hoop doet leven! Bovendien was er zo iets als intuïtie, waar ik geen weerstand tegen kon bieden, omdat ik niets van intuïtie begrijp. Cerebraal gesproken, dan wel. En ik wilde iets ingewikkelds bouwen, iets multidimensionaals of zo. Ik begon te ontwerpen.

Ik heb uiteindelijk een dik pakket, inclusief originele tekeningen, technische beschrijvingen, CV en nog een en ander, opgestuurd naar Arcelor Mittal. In hun voorwaarden stond dat alle kunstontwerpen eigendom zouden worden van Arcelor Mittal. Ik schreef nog een briefje dat ik het daar niet mee eens was. Het hielp niet. Ik heb mijn originele tekeningen opgestuurd en nooit meer teruggezien. En een prijs heb ik ook niet gewonnen. Ze zouden nog een expositie houden van de inzendingen. Dat hebben ze ook niet gedaan. Voor zover ik weet. Het zal me een boon wezen.

Ik hoop dat ik een bijdrage aan de economische en imaginaire versterking van Arcelor Mittel heb kunnen leveren. Samenwerken is uiteindelijk de meest succesvolle evolutionaire strategie. Ik zal jullie niet vervelen met alle details. Arcelor verwachtte een motivatie. Die heb ik gegeven. Ik verdiepte me in het voorkomen van metalen in de kern van onze planeet. Dat was verrijkend. Daarover gaan de volgende teksten, letterlijk zoals ze zijn ingediend bij Arcelor in December 2006. Maar het belangrijkste, waar ik de lezer mee wil vermaken, als de lezer dat al wil, is de geschiedenis, hoe dit project tot stand kwam als een vervelling van de geest is, een stagnerende foto van een procescontinuum dat zich van deze stagnatie niets aan lijkt te trekken. Een serendipiteit, met duidelijke ankers in het verleden van mijn geest.

Geschiedenis

In 2005 bouwde ik de dirigenten, flexibele objecten van staal en keramiek. Deze objecten waren op hun beurt weer het gevolg van een gedachtenspel rond chaos. Ik had me verdiept in non-liniaire differentiaalvergelijkingen en dacht na over de vorm die kunstwerken aan moeten nemen als representatie van non-liniaire systemen. Ik ga U niet vervelen met dergelijke vergelijkingen, die bijvoorbeeld ook aan het modelleren van het weer ten grondslag liggen (zie bv. de mathematische behandeling en voorbeelden van de Lorenz-attractor op http://mathworld.wolfram.com/LorenzAttractor.html ), genoemd naar E. Lorenz (1917-2008), die deze systematiek per toeval ontdekte bij het bestuderen van klimaatmodellen en daarbij mede de grondslag legde (1963) voor de chaostheorie (bv E.N Lorenz, 1995. The Essence of Chaos). Door het ontwerpen van sculpturen die uit meerdere elastische onderdelen bestaan, die deels afhankelijk van elkaar kunnen bewegen, zouden chaotische mobielen kunnen ontstaan, wat Alexander Calder (1898-1976) overigens ook al toepaste ( http://www.calder.org/ ) . Ik heb talloze ontwerpen gemaakt die helaas verdwenen zijn maar enkele van de allereerste vond ik terug in een schetsboek (mijn schetsboeken hebben ook een tik van een Lorenz-attractor) en losse vellen papier.

De "stepping stone" theorie in volle werking. Van het een komt het ander, maar nooit omgekeerd.

Het wekt dan ook geen verbazing dat dit principe verder werd uitgewerkt in enkele van mijn sculpturen, dirigenten genaamd. Zij staan uiteraard symbool voor de chaos die voortkomt uit strak leiding geven.

De dirigenten.

Onder extreem turbulente omstandigheden lopen zelfs hun eigen genitalien gevaar, volgens de chaostheorie.

Zover was ik in 2005, toen ik de uitdaging aanging om een sculptuur voor Arcelor te ontwerpen. Mijn "mindset" was gekarakteriseerd door complexiteit, multidimensionalteit en chaos (default), meer dan geloof hoop en liefde. In de eerste ontwerpen voor de sculptuur is zichtbaar hoe stroperig de ervaringen uit het verleden zijn.

Ik vond meer terug.

Van de chaos theorie, via een ontwerp dat werd toegepast in het theaterstuk "De Hesperiden", samenvloeiend met sculptuurontwerpen uit het jaar daarvoor, naar een eerste ontwerp van The Treasure.

Daarna ging het snel.

Tenslotte volgt hierbij de begeleidende tekst en het gedicht. De technische details laat ik even weg, maar kun je lezen op Technical Annex.

Description of artistic purpose

Introduction

The author’s motivation to participate in this project is based on three major considerations.

The Greek philosophers Empedocles in the 5th, and Aristotle in the 4th Century B.C. identified four fundamental elements: earth, water, fire and air, glued together by a mysterious substance: quintessence. This concept became the basis for western thinking about the natural world until the Enlightenment and the rise of modern chemistry in the 18th century. Still, in the world of art and culture the classical four elements are favourite metaphors, referring to their origin from Chaos, and universal properties of the cosmos. This classical concept of the four elements, with a wink to one of the author’s favourite materials –stainless steel - was a source of inspiration for this project. The “element” steel is produced by means of the classical elements earth, air, water, and fire. Steel provides indeed infinite possibilities, and allows to create complex, dynamic structures, which are otherwise not or difficult to realize. It is a pleasure and a never-ending surprise to work with steel.

This project is a short story about the limited amounts of resources in the world. Only a small part of Earth’ resources is intended to serve human needs. At a certain point, the human’s claim on specific resources might exceed a critical level. As a consequence, the organic equilibrium of the Earth is irreversibly distorted, and Chaos may reset the default conditions. The sculpture, part of which will be constructed from recycled steel, represents my concern and is a memoriam for our responsibilities to the Earth as a whole and the modest role of mankind in the universe. Therefore, it is worth to erect this sculpture, named “A Treasure”, in front of the main office of one of the leading resource explorers in the world, rather than the backyard of the author.

In addition, the author’s vision concerning the coherence of chaos, temporality of any structure, instantaneous motion, and the unique role of consciousness in understanding the patchy fragments of history, forms an essential element in his latest artistic works. Also in this project, this vision is the driving force behind the sculpture presented here. Without it, this proposal would never have been created.

After this short introduction, I hope to give an adequate response to the inspiring challenge of the “Concours de sculpture”, The sculpture presented here is referred to as “A Treasure”.

“A treasure”

Deep below winds and shoreless oceans
Deeper than the roots of eternal mountains
Drifting on viscous streams of mantle fluids
Lays there the core so silent
Safely in the womb of mother Earth
A hidden treasure house of nature
A silent, solid ball of power, a reference for all above.

Long, long ago
Trillions, trillions of celestial bodies arose from Chaos
Amidst a minute Earth was born
Cherished by the friendly sunrays
Poor and lonesome during long, black nights
She longed to have some beauty
A brilliant treasure of her own
Deeply buried in her womb
Accessible solely by herself.

Fertilized by caressing rays of the mighty sun
Aided by the forces that arose from Chaos
The Earth became pregnant and in the course of a billion years
A huge, huge treasure grew up in her womb
Fed by costly minerals the treasure kept growing
Minerals collected thoroughfully by Mother Earth.
Although she disregarded small amounts of fertile minerals
Finely strewn, oft hidden in too tiny veins
Or masked in minute sparkling minerals.

Nowadays
The Earth’ task is completed
She hides a full-grown treasure
In the secret cellar of her womb
A sphere of splendid nickel-iron
Larger than the wobbling moon
An inconceivable mighty mass of
2,212,200,611,919,471,919,465 tons
Approximately
It lies there motionless
A stable statue of inaccessible rest
Our world is built upon
An absolute and immobile reference for motion
Steel, indeed, is core-business of our Earth.

`Perish the thought that someone
Lays a hand upon my treasure
Before I cease’
Mother Earth she laughed
How mankind, tortured by his lusts for treasures
Collects the crumbs she left
Mankind did succeed indeed
To create with matchless grace
From tiny scraps of yesterday
By storm the most amazing objects
Diddled out of Chaos
Resistant to eroding powers of water, wind, and fire
And even temporary time
This raised the value of her treasure even more
Thus, the Earth was satisfied and left
The small remains to mankind.

However, she made them know
By deep, deep rumours from her womb
Boosted by yawning throats of millions mighty volcanoes
A glance of her tremendous treasure
“Remember humans, you should confess
That, notwithstanding beauty
Of your intelligent designs of steel
It is altogether based on nothing but a humble gift
A loan of mother Earth
Granted with temporary permission of that quirky Chaos”.