Het is vanzelfsprekend, onvermijdelijk, dat een onderzoekssinstelling met de pretentieuze naam

"5-Dimensional Art Research Center"

op de volgende vraag stuit:

Wat is 0-dimensionale kunst?

Na een langdurig onderzoek naar de verschijnselen ruimte en tijd, intussen ruim veertig jaar, concludeerde ik dat tijd een mentale constructie is. Tijdens de evolutie van het leven is dit mentale tijdsconcept zo verweven met ons bestaan dat het ontwikkelen van een perceptie van tijdloosheid, dus het ontkennen van deze vanzelfsprekendheid een haast ondoenlijke geestelijke krachttoer is. Ons lichaam zit nokvol biologische klokken gerelateerd aan de astronomische ritmes in ons zonnestelsel: etmaal- of circadiane ritmes die samenvallen met het dag-nacht ritme, zoals het slaap-waakritme; maandelijkse ritmes die ongeveer een maanmaand duren, zoals de menselijke menstruatiecyclus. (Hierbij vraag ik me trouwens af of de wijdverbreide maandelijkse salarisuitbetaling toevallig tot stand is gekomen of eigenlijk aansluit op een biologisch vreugdegevoel, dat veel verder gaat dan men op grond van de de omvang van deze betalingen zou mogen verwachten). En niet te vergeten de jaarlijkse ritmes. Deze laatste cyclus is universeel. Er zijn talloze voorbeelden van jaarcycli zoals de bloei van bomen, planten en struiken, de vogeltrek, de vissentrek, de paartijd van dieren, en, last not least, mijn humeur. Op moleculair niveau worden deze klokken op een verbazingwekkende manier geregeld . Ooit was er een tijd dat deze klokken niet bestonden. Het leven was tijdloos, een non-causale interactie tussen objecten. Leven betekent niets anders dan ontsnappen aan de tijdloosheid. Het opbouwen van een geheugen was en is het voornaamste nettoresultaat van evolutie. Hierdoor kunnen we toestanden vergelijken, waardoor we kunnen kiezen tussen meer en minder, beter en slechter. Alles valt plotseling op zijn plaats. Zonder tijd ziet de wereld er plotseling begrijpelijker en transparanter uit. Eeuwige vragen over het begin der dingen, het einde der dingen, eindeloosheid, komen in een ander perspectief. Ook vervallen allerlei theoretische constructies als tijdreizen, gekromde tijd, etc. Ze bestaan uitsluitend en dank zij ons geheugen als gedachtenexperiment. Vanuit de elementaire fysica was al lang bekend dat tijd niet noodzakelijkerwijs een noodzakelijk fenomeen is. Maar hoe het verschijnsel tijd dan onderdeel wordt van onze perceptie is vreemd. Onze conclusies luiden, kort samengevat: Tijd bestaat niet, maar reconstructies van gebeurtenissen wel. Het lag zoals gezegd, in de lijn der verwachtingen dat een diepgaand onderzoek naar bestaan en eigenschappen van ruimtelijke dimensies zou volgen. Ik had al voldoende aangetoond dat een leven in één dimensie bizarre bijverschijnselen vertoont, maar een verdere reductie tot 0 dimensies was ontzaglijk moeilijk.

De Eendimensionale mens als object (2002)

Dit project beschrijft mijn zoektocht naar het bestaan en de eventuele eigenschappen van dimensies, met name het begrip van 0 dimensies binnen het werkveld van de kunst. Als ik vooraf geweten zou hebben dat deze zoektocht zou resulteren in een schoolvoorbeeld van serendipiteit, was ik er niet aan begonnen, of ik had een andere titel moeten bedenken. Helaas, zoals vaker wordt gehoord, met de kennis van nu staat het verleden in een ander daglicht. Maar daarmee verandert het nog niet. Ik weet niet precies hoe dit alles begon. Hoe ik het probleem ook benaderde, telkens ontekte ik een onoverbrugbare asymptoot op weg naar de kern van de 0-dimensionale kunst. Hoe dichter ik bij de kern kwam des te verder leek het doel terug te wijken, als een eeuwige valpartij in een droom. De slotconclusie van mijn denken over 0-dimensionale kunst was de onmogelijkheid om 0-dimensionale kunst te definieren. Uiteindelijk strandde ik bij de definitie van enkele toch hoogst onbevredigende kenmerken van deze kunstvorm:

Het object is geheel transparant.

Het object is reukloos.

Het object is smaakloos.

Het object is geluidloos.

Het object is ontastbaar.

De plaats van het object is onbekend.

Het object is spoorloos.

Het bestaan van het object is hoogst twijfelachtig, op zijn best een gerucht.

Nadat ik deze eigenschappen tot in den treure had bestudeerd, begon ik welgemoed aan het ontwerp. Toevallig - mogelijk - werd ik geïnspireerd door een vluchtige herinnering. Maar ik ben alert. Omgekeerd zou deze herinnering ook het gevolg kunnen zijn van mijn denken. Ik twijfel. Mijn oudste broer  Jan, was vroeger - trouwens nog steeds - verzot op jazzmuziek. Reeds op zijn 16-de ( we schrijven anno 1958 en ik was 11 jaar ) bezat hij een collectie LP-s, luisterde altijd naar jazz-programma's op Englse radiozenders, die vanuit het jonge, door de geallieerden bezette na-oorlogseDuitsland uitzonden, en wist alles. In mijn oudste herinnering was Jan een reus.

Mijn oudste broer Jan (rechts), oudste zus Annie (links, overleden) en Wimmie (in jurkje met strik en pijpekrullen, later Willem) in 1950.

Deze herinnering kwam bovendrijven toen ik mij een voorstelling maakte van de ondergrondse beslommeringen van een aardappel. Elk jaar zie ik in onze moestuin en op het land van onze buren in Grijzegrubben, een van de grootste aardappelboeren in Nederland, hoe pootaardappels onder de grond worden gestopt. Om er vervolgens als een veelvoud van grotere aardappels weer tevoorschijn te komen. Verbazingwekkend. Aardappels. En plots dacht ik aan de Potato Head Blues. Ik belde broer Jan en vroeg hoe dat nummer van Louis Armstrong over aardappels ook al weer heette. En inderdaad, de Potato Head Blues van Louis Armstrong and the Hot Seven (voor die gelegenheid 7 in plaats van 5) uit 1927 bestond. Onvergetelijke muziek, krassende bakelieten 75 toerenplaten gedraaid op een oude slingergrammofoon ( luister hier) . Oh, oh! Ik weet niet meer of de zingende hond voor de grammofoon - His Masters Voice - op het platenlabel of op onze eerste grammofoon stond. Maar ik erken, Potato Head Blues maakt het leven levenswaard (cit. Woody Allen, 1979, Manhattan). De toon was gezet. Ik had bovengenoemde eigenschappen over ongrijpbare eigenschappen van kunst lang genoeg bestudeerd. Ik zag direct het verband tussen een verborgen aardappel en 0-dimensionale kunst, helder als in een visionaire droom. Glashelder, vlijmscherp en overtuigend. Ik schilderde een figuratief werk, een voorstelling van een onderaardse aardappelvermenigvuldiging. Maar het was te tastbaar. Te concreet. Nog ver verwijderd van wat me voor ogen stond. Daar stond namelijk niets. Misschien was een benadering via worteltrekken beter geweest dan aardappelvermenigvuldiging!

De aardappelvermenigvuldiging Nadat het basisontwerp klaar was, kon ik aan de slag. Maar niet nadat mijn plannen ingrijpend gewijzigd waren. Ik zou in plaats van een schilderij een reusachtige driedimensionale aardappel bouwen. Deze zou vervolgens in het diepste geheim, op een nacht bij nieuwe maan onder de grond verdwijnen. Niemand zou ooit weten waar en wanneer ik dit plan uitvoerde. Pas jaren later zou ik dan mensen vertellen, wat ik had gedaan, zonder precies te vertellen waar ik het had gedaan. Ook zou ik alle sporen uitwissen. Voor de zekerheid. Het liep echter allemaal anders. Ik haalde deugdelijke, watervaste multiplex bij Pont Meyer en supersterke Bison houtlijm bij de Tissaco. Ik werkte dagen door, zaagde dunne ringen van het multiplex, lijmde ze op elkaar en schuurde alles af tot het holle model van een kanjer van een bint, 80 centimetr lang overbleef. Vervolgens moest het geheel bekleed worden  met roestvast staal, om weerstand te bieden aan de tand des tijds. Het recyclingbedrijf d'Otremont op het industrieterrein bij de Beatrixhaven in Maastricht was een uitstekende leverancier van afvalmaterialen, in dit geval enkele afgedankte roestvast stalen platen.. Helaas, ik kon niets toepasselijks vinden tussen de huizenhoge bergen van gesorteerd gietijzer, staal, zink, koper, RVS lood, messing en tin en andere curieuze legeringen. Maar afvalbergen zijn verleidelijk. Tussen de hopen verroeste tonnen, motoren, accu's, veren, brugdelen, vrachtauto's, ketels, verwrongen buizen, draden, platen, bedden en ladders, velgen, machines, ponssnippers, spaanders, olietanks, gasflessen, rijwielen, silo's, blikjes, en andere vreemdsoortige stalen kadavers, lagen stapels prachige RVS buizen, met een diameter van 60 millimeter en gemiddeld zo'n 30 centimeter lang. De oude Ford Escort stationwagen bezweek haast onder het gewicht van mijn nieuwe schatten. Toen de kruitdampen opgetrokken waren, bleek ik de gelukkige bezitter van in totaal ca 300 meter, roestvast stalen buizen. Mede hierdoor kwam aan het ondoorzoek naa 0 dimensies een voortijdig einde. Ik dacht dat het sierstukken van knalpijpen waren, Pas veel later spoorde ik het bedrijf op waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen. Een autoaccessoirefabriek aan de rand van Maastricht. Het bleken overtollige resten van nutteloze bullbars die als overbodige versierselen aan zinloze terreinwagens worden bevestigd. Dus uitstekend te hergebruiken voor de productie van vergankelijke kunstwerken. En zo verschoof mijn aandacht naar allerlei nieuwe mogelijke kunstwerken, uit te voeren in RVS. Het nul-dimensionale project raakte in het slop. Later heb ik de aardappel toch nog afgewerkt via een ingewikkeld schildersproces, waardoor een realistisch craquelé- oppervlak ontstond in aardkleuren, gebrande en rauwe sienna, rauwe omber en gele oker.

De aardappel, opgedragen aan de Boeddha

Ik heb de aardappel op een statief gezet (overigens ook van afval RVS van d'Otremont), zwevend boven een beeldje van een mediterende, kunststoffen Boeddha, dat ik ooit kocht op Surabaya street, Jakarta's meest exotische antiek- en curiosamarkt, waar mijn vrouw en ik de enige buitenlanders waren, eind Oktober 2002, twee weken na de Bali-bomaanslag van 12 Oktober. Soms kijk ik naar het geheel en als ik dan ook nog Armstrong's Potato Head Blues draai, doorstroomt me een intens gevoel van geluk. Rond het object zette ik verschillende rijk bewerkte, eeuwige Thaise kalenders Absolute rust is geen fysisch verschijnsel. Er is een grote gelijkenis tussen mijn zoektocht naar de aard van 0 dimensies en de boeddhistische zoektocht naar het begin van allerkleinste mentale verstoringen. Ook de Boeddha was op zijn manier op zoek naar de absolute stilte of nulde dimensie.Vandaar deze ode aan de Boeddha. Naast de Boeddha staan 8 Suriyakati kalenders, prachtige  houten doosjes met de nieuwe kalender er op afgebeeld. Deze aardappel representeert wellicht de laatste halte op weg naar de achtste chakra, alhoewel ik persoonlijk denk dat een chakra alleen maar een woord is. In augustus 2011 kreeg ik een mail uit Amerika of de aardappel nog te koop was. Ik heb teruggemaild dat hij nog niet te koop is. Ik verkoop nooit iets. Ik ben verknocht aan mijn producten. Zelfs Mefisto zal het niet lukken om mijn identiteit te verhuren. Ik heb trouwens jaren Franse Mephisto sandalen gedragen. Vreemd gevoel. Wel lekker. Maar te duur. Ik voel mij treurig als ik terugzie op dit project. Het bracht niet wat ik zocht. Maar zo gaat het altijd. Misschien is zoeken wel de grootste hinderpaal bij het vinden. Maar ik moet verder. Het volgende project wenkt. Ik moet voort. Ik ben onderweg. Op sandalen, als altijd.

Maar al stuwt het volgende project me voort, ik word achtervolgd door de 0-dimensionale kunst. Onlangs stuitte ik op een speciaalzaak in oude grammofoons. Ik kocht in juli 2013 een Pathé Diamond slingergrammofoon van ca 1925 bij Guido Severijns in Meerssen. Een prachtig bedrijf.

Er was één plaat bij geleverd met de raadselachtige titel: "Als ik in je blinde ogen kijk" van Willy Derby. Echter dank zij de attente heer Joop Klavers( Emmer-Compascuum) is dit raadsel ook weer opgelost. Dit lied was geschreven door Willem Minderman (geboren 18-3-1887 Den Haag) onder het pseudoniem Charles Rogier. Het ging over zijn blinde dochter Miesje (Lies) in 1931 overleden op 15 jarige leeftijd.

Na twee keer draaien begaf de regulateur van de grammofoon het en kwam slechts een naargeestig doodsgereutel uit de grammofoon. Gerepareerd met hulp van Guido Severijns en tevens les gehad in de werking van regulateurs in grammofoons. Een onwaarschijnlijk slimme uitvinding van  Leonardo da Vinci. De regulateur is de medeveroorzaker van de de industriele revolutie.  James Watt bouwde de eerste regulateur in de stoommmachine in 1788. Adembenemend.

Ik ging op zoek naar een originele 72 toeren plaat van Louis Armstrong and the Hot Seven's "Potato Head Blues" uit 1928. Tegelijkertijd besloot ik dat mijn nieuwe zolder een soort collectie van diorama's zou worden. Driedimensionale beeldverhalen van mijn projecten. Een ervan zou gaan over 0-dimensionale kunst.

De aanschaf van een 72-toerenplaat verloopt stroef. Ik heb een plaat gekocht maar dat bleek een 45-toeren EP te zijn. Een volgende was een 72 toerenplaat op vinyl. Voor 0,50 $ uit de VS exclusief verzendkosten van 3,90 €. Heb ik stront in de ogen of hoe zit dat? Ik ga door met zoeken. Intussen heeft mijn grammofoon het opnieuw begeven. Er zit een barst in de aardappel!

Naar hoofdmenu